Düzenli Kan Şekeri Takibi
Kan şekeri iyi takip edilmezse, kalp, göz, sinir sistemi, böbrekler gibi vücudun pek çok organında hasar meydana getirir. Bu hasarları önleyebilmek için yapılacak en basit önlem düzenli kan şekeri takibidir. Evde kan şekeri ölçümü için glukometre cihazı kullanılır. Bu cihaz yardımıyla parmaktan alınan kan örneği ile kan şekeri evde kolay bir şekilde ölçülür.
Hipoglisemi yaşayan ve riski olan bireyler daha sık kan şekeri ölçümü yapmalıdır. Eğer tedavinizde ağızdan alınan antidiyabetik ilaç kullanıyorsanız günde iki kez kan şekerini ölçmeniz gerekir. Bu ölçüm, sabah aç karna açlık kan şekeri testi ve yemek yedikten 2 saat sonra (yemeğin ilk lokması ile 2 saatlik süre başlamış olarak kabul edilir) tokluk kan şekeri testi yapılmalıdır. Eğer insülin kullanıyorsanız, günlük kullandığınız insülin sayısına bağlı olarak ve insülin dozunuzu ayarlamak için günde 4-7 kez kan şekerini ölçmeniz gerekir.
Evde Kan Şekeri Ölçümü Nasıl Yapılır?
- Eller yıkanır. Kan şekeri ölçüm alet ve test şeritleri hazırlanır.
- Ölçüm yapacağınız parmak alkollü pamuk ile silinir ve kendiliğinden kuruması beklenir.
- Ölçüm yapacağınız parmak kalem iğne ile delinir.
- Kan akışını artırmak için iğne ile delinen yerin etrafı sıkılır.
- İlk kan silinir, ardından parmak tekrar sıkılır.
- İkinci kan test şeridine değdirilir ve cihazın kan şekeri seviyesini ölçmesi beklenir.
- Monitör ekranındaki rakam ve ölçüm zamanı kaydedilir.
Kan Şekeri Ölçümünde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Ölçüm yapılmadan önce eller yıkanır ve iğne batırılacak parmak alkol veya dezenfektan ile silinir. Alkolün kendiliğinden kuruması beklenir. Kuruması için üflenmez.
- Kan şekeri ölçümü için kullanılan parmak delme aletleri parmak deri kalınlıklarına göre değişebilen ve ayarlanabilen özelliklere sahiptir. Düzgün ve etkili bir ölçüm için iğnenin size uygun olan ayarını gerçekleştirdikten sonra iğne parmağa batırılır.
- Kan şekeri ölçümü yapılırken her ölçümde farklı bir iğne ucu kullanılmalıdır. Ölçüm tamamlandıktan sonra iğneler çöpe direk atılmamalı, iğnenin ucunun delmeyeceği bir materyalin içine konmalıdır.
- Her kan şekeri ölçümünde farklı bir parmak tercih edilmelidir. Sürekli aynı parmağı kullanmak, dokuya hasar vererek sürekli kullanılan parmakta ağrı ve enfeksiyona neden olabilir.
- Tokluk kan şekeri ölçümü yemekten 2 saat sonra en doğru sonucu verir ve bu saat yemeye başladığınız andan itibaren hesaplanır.
Kan Şekeri Aralıkları
Diyabette açlık kan şekeri 70-130 mg/dl olmalıdır.
Diyabette tokluk kan şekeri 70-180 mg/dl olmalıdır.
Kan Şekeri Seviyeniz Size Ne Söyler?
- 315 mg/dl tehlikeli yüksek: Derhal Tıbbi Yardım Alın
- 250- 280 mg/dl yüksek: Tıbbi Yardım Alın
- 160-200 mg/dl yüksek kan şekeri sınırı: Doktorunuza Danışın
- 120-150 mg/dl orta seviye: Müdahaleye Gerek Yok
- 80-110 mg/dl: Müdahaleye Gerek Yok
- 60-70 mg/dl kan şekeri seviyeniz düşük: Tıbbi Yardım Alın
50 mg/dl altı kan şekeri ciddi düşük seviyede: Derhal Tıbbi Yardım Alın
Diyabet ve Gebelik
- Gebelik düşünen ve risk olmayan bireylerin, gebelik planlamadan 3 ay öncesinde doktor kontrolüne gitmesi ve gebelik planlaması gerekir.
- Genç yaşta ve diyabet komplikasyonları olmayan bireylerde gebelik düşük riskli, orta ve ileri yaşta ve diyabet komplikasyonları olan bireylerde gebelik yüksek risklidir.
- Diyabet komplikasyonlarına bağlı organ bozuklukları yaşayan bireylerde gebeliğe izin verilmemektedir.
- Gebeliğin riskli olduğu bireylerin durumu göz ardı etmeden doktoru/hemşiresi ile uygun ve etkili bir korunma yöntemi kullanımını tartışmalıdır.
Diyabet ve Enfeksiyon
- Kan şekerinde yaşanan yükselme, bireyin enfeksiyonlara karşı daha savunmasız olmasına neden olmaktadır. Bu nedenle diyabet hastalarının enfeksiyonlardan korunmak için bazı önlemleri alması gerekir.
- Bireysel hijyeninizi ihmal etmeyiniz.
- Kalabalık ortamlardan kaçınınız ancak girmek zorunda olduğunuz durumlarda maske kullanınız.
- Enfeksiyon durumlarında doktorunuzun reçete ettiği ilaçlar dışında ilaç kullanmayınız.
- Bol miktarda sıvı tüketiniz.
- Beslenme düzeninizi ihmal etmeyiniz.
- Düzenli kan şekeri ve ateş ölçümlerinizi gerçekleştiriniz.
Diyabet ve Aşılama
- Diyabet hastalarının her yıl grip aşısı yaptırması önerilmektedir.
- Grip aşısı kesin koruma sağlamamakla beraber 6 aylık süreçte gribe yakalanma riskinizi azaltacaktır.
- Mevcut durumuzda soğuk algınlığı/grip belirtileriniz varsa aşı olmayınız.
- Grip aşısını yumurta alerjisi olan bireylerin yaptırması uygun değildir.
- Grip aşısı için en ideal zaman kış ayları başlayıcında (Ekim, Kasım ayları) aşılanmaktır.
Diyabet ve Seyahat
- Seyahat öncesi liste hazırlayınız.
- Raporlu ve tedavinizde düzenli olarak kullandığınız ilaçları yanınıza alınız.
- İlaçları kolay erişebileceğiniz bir yerde muhafaza ediniz.
- Yanınızda diyabet tanınızın olduğunu belirten tanıtım kartı veya bileklik taşıyınız.
- Yurt dışına gerçekleştireceğiniz seyahatlerinizde gideceğiniz ülkenin diline göre diyabetli olduğunuzu belirten bir kart yazınız.
- Hipoglisemi riskine karşı yanınıza basit şeker içeren gıda alınız.
- Kan şekeri ölçüm cihazınızı yanınıza alınız.
- İnsülininizi uygun ısıda muhafaza edilmesi için termal özellikte çantaya yerleştiriniz.
- Planladığınız seyahat süresinin iki katı süre boyunca yetecek kadar ilacı yanınıza alınız.
- Seyahatlerinizde hazırladığınız ilaç çantanızı el bagajınıza yerleştiriniz.
- Seyahat sırasında durum değişikliğine bağlı kan şekerini daha sık kontrol ediniz.
Diyabet ve Afetler
Afet veya acil durumlarda diyabetli bireylerin özellikle dikkat etmesi gereken hususlar;
- Çevrede sağlık görevlisi varsa, diyabetiniz olduğunu bildirin.
- Eğer ilaçlarınız yanınızda ve ulaşılabilir bir alandaysa, tedavinizi aksatmadan düzenli yapın.
- Eğer ilaçlarınıza ulaşamıyorsanız ve çevrede eczane varsa raporlu ilaçlarınızı 484 Doğal Afet Uyarı Kodu ile reçetesiz temin edebilirsiniz.
- Stres, panik ve heyecan durumlarda kan şekeri seviyeniz yükselebilir. Stresinizi kontrol altına almak için, temel ihtiyaçlarınızı mümkün olduğunca ihmal etmeyin (yemek, uyku,barınma, ısınma vb.).
- Temel ihtiyaçlarınızı karşılamada zorluk çekerseniz etrafınızdakilerden destek alın.
- Sizi rahatlatacağını düşündüğünüz aktivitelerinizi ihmal etmeyin (ibadet, sohbet, yürümek vb.)
- Sıvı tüketimi kan şekeri düzenlemesi için oldukça elzemdir. Bu sebeple mümkün olduğunca sıvı tüketiminize dikkat edin.
- Acil durumlarda kullanacak suyun temizliğinden emin olunamıyorsa mutlaka kaynatarak kullanın.
- Kalabalık bir ortamdaysanız maske kullanarak enfeksiyonlardan korunmaya çalışın.
- Yaralanma ve travmaların önüne geçmek için önlem almaya dikkat edin (kalın tabanlı ayakkabı, eldiven).
- Et ve et ürünleri, süt ve süt ürünlerinin hijyeninden emin olunamıyorsa tüketmeyin.
- Açıkta bekleyen, kirli, bozulmuş, son kullanma tarihi geçen besinleri tüketmeyin.
- Acil durumlar için her zaman hazırlıklı olun ve önceden bir Acil Durum Çantası hazırlayın.
Acil Durum Çantası
- Acil durum çantası bulunduğunuz yeri terk etme durumunda yanınızda taşıyabileceğiniz, kolay erişebileceğiniz özellikte olmalıdır.
- İçeriğindeki malzemelerin uzun süreli muhafaza edilebilmesi için su geçirmeyen ve termal özellikte olmasına dikkat edilmelidir.
- Hazırladığınız çantada en az 3 gün yetecek kadar şişelenmiş su olmalıdır.
- Acil durum çantası içerisinde, tedavinizde kullandığınız ilaçlar (en az 2 haftalık), ilaçları kullanım şeklinizi anlatan bir bilgi kağıdı, ağrı kesici, uzun süre dayanıklı yiyecekler (kraker, galeta vb.), kan şekerinizin ani düşme riskine karşı basit şekerler (kesme şeker, meyve suyu vb.), insülin kalemi, insülin kartuşu, pamuk, kolonya, kan şekeri ölçüm cihazı, ölçüm çubuğu, parmak delme cihazı, kullanıma hazır glukagon ilacı, oral antidiyabetik ilaçlar yer almalıdır.
- Eğer insülin kullanıyorsanız ve soğuk hava şartları mevcutsa, insülinin donmamasına dikkat edilmelidir.
- Açılmayan insülinler 30 derecenin altında saklanmalıdır.
- İnsülinlerin doğrudan ısı kaynaklarına maruz kalmaması sağlanmalıdır.