Diyabet Nedir?
Pankreas isimli organımız insülin üreterek vücudumuzdaki karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasının düzenlenmesinde görev almaktadır. Diyabet, farklı sebeplerle, vücudun insülin üretme ya da üretilen insüline karşı yanıt yeteneğinin bozulması sonucunda ortaya çıkan metabolik bir hastalıktır. Yetersiz insülin salgılanması kandaki glukoz seviyesinin yükselmesi ile sonuçlanır. Bu durum halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinmektedir. Kentleşme ve teknolojik gelişmeler ile yaşam tarzımızda meydana gelen değişimler diyabetin günümüzde daha sık görülmesine neden olmaktadır. Tüm yaş gruplarında ortaya çıkmakla beraber en sık orta yaş ve üzerindeki bireylerde görülmektedir.
Diyabet Neden Önemlidir?
Uluslararası Diyabet Federasyonu 2021 verilerine göre dünya çapında her 10 kişiden 1’i diyabet ile yaşamaktadır. Diyabetin görülme sıklığındaki artış hem bireylerin hem de aile ve toplumun sağlık ve refahı açısından önemli bir sağlık sorunudur. Özellikle beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz yaşam nedeniyle son yıllarda gençlerde hatta çocuklarda diyabet görülme sıklığı artmaktadır.
Diyabet Risk Faktörleri
- 40 yaş üzerinde olmak
- Fazla kilo (özellikle karın çevresinde yağ birikiminin fazla olması)
- Ailede diyabet öyküsü
- Fiziksel hareketsizlik
- Sağlıksız beslenme (karbonhidrat ve doymuş yağlardan (hayvansal yağ) zengin, düşük posa (meyve sebze) ile beslenme)
- Yüksek tansiyon
- Kalp-damar hastalıkları
- 4 kilo üzerinde yenidoğan dünyaya getiren anneler
- Hiperlipidemisi olanlar (trigliserit düzeyinin 250 mg/dl ve HDL 35 mg/dl altında olması)
Diyabet Nasıl Teşhis Edilir?
Diyabet tanısı, doktor muayenesi ve farklı kan şekeri ölçüm yöntemleriyle konmaktadır. En az 8 saat sonunda ölçülen açlık kan şekeri veya yemek sonrası 2 saat sonunda ölçülen tokluk kan şekeri değeri tanı için kullanılmaktadır. Ayrıca gün içerisinde herhangi bir saatte ölçülen kan şekeri de tanıda kullanılabilmektedir. Kandan ölçülen HbA1c değeri 3 aylık kan şekeri ortalaması hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca, 75 gr glukoz kullanılarak şeker yüklemesi yapılan Oral Glukoz Tolerans Testi de tanı için kullanılan farklı bir yöntemdir.
Diyabet Belirtileri Nelerdir?
- Çok su içme
- Sık idrara çıkma
- Geceleri idrara çıkma
- Sık acıkma
- Ağız kuruluğu
- Ciltte kuruluk
- Ellerde-ayaklarda karıncalanma, yanma ve uyuşma hissi
- Cilt yaralarının geç iyileşmesi
- Uyku hali
- Halsizlik-yorgunluk
- Nefeste çürük elma/aseton kokusu
- Görme keskinliğinde azalma
- Sinirli olma gibi ruh halinde değişiklikler
- Enfeksiyon görülme sıklığında artış (özellikle idrar yolu, vajinal, diş eti enfeksiyonları)
